اوراسیا هوای تازه برای اقتصاد ایران
کارشناسان معتقدند کشورمان به‌واسطه تحریم‌های نفتی طی سال‌های اخیر باید به سمت توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی برود که این امر می‌تواند با تقویت مناسبات سیاسی و اقتصادی با کشورهای مختلف خصوصا همسایگان ایران میسر شود.
یکی از این مناسبات، تعامل کشورمان طی سال‌های اخیر با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با بازاری 850میلیارد دلاری و وارداتی 330 میلیارد دلاری است که شامل روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان است.
بازاری بکر
کل آمارهای گمرک طی سالیان اخیر همواره تنها عدد 3.5میلیارد دلاری را برای تجارت بین ایران و اوراسیا به ثبت رسانده به‌طوری‌که مجموع تجارت ایران با این پنج‌کشور در سال گذشته به هفت میلیون و 660 هزار تن به ارزش سه میلیارد و 531 میلیون دلار رسید ولی طرفین همواره بر پنج میلیارد دلاری شدن آن تا بازه 1404 تاکید کرده‌اند.در 10 ماهه سال‌جاری نیز صادرات ایران به این پنج کشور رشد 22 درصدی به لحاظ ارزشی و 27درصدی به لحاظ وزنی پیدا کرده به‌طوری‌که در این بازه زمانی چهار میلیون و ۲۸۲هزارتن کالای ایرانی به ارزش یک میلیارد و ۶۳۱ میلیون دلار به اوراسیا صادر شده است.مواد معدنی ومشتقات نفتی بیشترین میزان صادرات وزنی ومحصولات‌غذایی وکشاورزی بیشترین ارزممکن رابرای کشورمان به‌دست آورده‌اند.با این‌حال محصولات پلی‌اتیلن و پلاستیکی، محصولات آهنی، کاشی و سرامیک و سنگ‌ساختمانی، انواع فرش و موکت، دارو، محصولات بهداشتی، شوینده و آرایشی و انواع لاستیک خودرو و وسایط نقلیه، دیگر محصولات صادراتی ایران به اوراسیاست.کارشناسان معتقدند می‌توان با همکاری این شش‌کشور در توسعه و بهره‌برداری از کریدور شمال و جنوب و توسعه سیستم حمل‌و‌نقل در ایران به تجارت 20 تا 30 میلیارد دلاری نیز چشم دوخت، هر چند که اتابک، وزیر صمت می‌گوید: به‌دنبال تجارت 10 میلیارد دلاری درآینده‌ای نزدیک است.چندی پیش بودکه برای توسعه ارزآوری ازاوراسیا وبه گفته هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان، موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا به تصویب شورای نگهبان رسید و باید این موافقت‌نامه در اوایل سال آینده اجرایی شود.این در‌حالی است که روند توافق بین شش کشور از سال 1398 شروع شد و در همان سال توافق‌نامه تجارت‌ترجیحی بین طرفین امضا شد؛بااین‌حال دردوسال اخیراین توافق همچنان درمجالس کشورهای عضوموردمداقه قرارگرفت.
سرانجام پس از تصویب این توافق‌نامه در مجالس کشورهای عضو، نهایتا در دوم دی‌ماه امسال نمایندگان مجلس در جلسه علنی، کلیات و جزئیات گزارش کمیسیون اقتصادی درموردلایحه موافقت‌نامه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران واتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو آن را تصویب کردند.درتاریخ هفتم دی‌ماه، سران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در نشست شورای عالی این اتحادیه در شهرسن‌پترزبورگ روسیه،با اعطای موقعیت ناظر به جمهوری اسلامی ایران موافقت کردند.
جزئیات صادرات کالاهای ایرانی به اوراسیا
روسیه با خرید دو میلیون و ۱۰۷ هزار تن کالا به ارزش ۸۸۹ میلیون و ۳۷۹ هزار دلار،مقصد49.2درصد وزن و 54.5درصد ارزش کالاهای صادره به اوراسیا بوده که صادرات ما با این کشور نسبت به مدت مشابه با رشد 15.4درصدی در وزن و 16.8درصدی در ارزش همراه بوده است.
ارمنستان با خرید یک میلیون و ۷۱۸ هزار تن کالا از ایران، مقصد 40.1درصد وزن و 24.7درصد ارزش کالاهای صادره به این اتحادیه بوده که صادرات کشورمان به این کشور نسبت به مدت مشابه 56.5درصد در وزن و 20.7درصد در ارزش رشد را نشان داده است.
قزاقستان به‌عنوان سومین مقصد، خریدار9.1درصد وزن و ۱۴درصد ارزش کالاهای صادراتی ایران به این اتحادیه بود که ۳۹۰ هزار و ۴۶۲ تن کالای ایرانی به ارزش ۲۲۷ میلیون و ۵۰۰هزار دلار را وارد کرده که این میزان نسبت به ۱۰ ماهه پارسال با رشد 1.4درصدی در وزن و 38.7درصدی در ارزش همراه بوده است.
قرقیزستان باخرید ۴۹هزارو۴۰۰تن کالای‌ایرانی به‌ارزش ۹۵میلیون و۳۲۲هزاردلار،رشد 5.2درصدی دروزن و 45.7درصدی در ارزش را تجربه کرده و خریدار 1.2درصد وزن و 5.8درصد صادرات کالاهای ایرانی به اتحادیه اوراسیا بوده است. بلاروس با خرید ۱۷ هزار تن کالا از ایران به ارزش ۱۶میلیون و۵۶۵ هزاردلار، به‌رغم رشد 2.3درصدی در وزن، کاهش 3.3درصدی در ارزش کالاهای صادراتی ایران به این کشور را داشتیم. سهم وزنی صادرات ایران به بلاروس 0.4درصد کل وزن کالاهای صادره به اتحادیه اوراسیا و سهم یک درصدی از ارزش کل کالاهای ایرانی صادر شده به این اتحادیه بوده است.
امین محمودی - گروه اقتصاد
بازاری بکر
کل آمارهای گمرک طی سالیان اخیر همواره تنها عدد 3.5میلیارد دلاری را برای تجارت بین ایران و اوراسیا به ثبت رسانده به‌طوری‌که مجموع تجارت ایران با این پنج‌کشور در سال گذشته به هفت میلیون و 660 هزار تن به ارزش سه میلیارد و 531 میلیون دلار رسید ولی طرفین همواره بر پنج میلیارد دلاری شدن آن تا بازه 1404 تاکید کرده‌اند.در 10 ماهه سال‌جاری نیز صادرات ایران به این پنج کشور رشد 22 درصدی به لحاظ ارزشی و 27درصدی به لحاظ وزنی پیدا کرده به‌طوری‌که در این بازه زمانی چهار میلیون و ۲۸۲هزارتن کالای ایرانی به ارزش یک میلیارد و ۶۳۱ میلیون دلار به اوراسیا صادر شده است.مواد معدنی ومشتقات نفتی بیشترین میزان صادرات وزنی ومحصولات‌غذایی وکشاورزی بیشترین ارزممکن رابرای کشورمان به‌دست آورده‌اند.با این‌حال محصولات پلی‌اتیلن و پلاستیکی، محصولات آهنی، کاشی و سرامیک و سنگ‌ساختمانی، انواع فرش و موکت، دارو، محصولات بهداشتی، شوینده و آرایشی و انواع لاستیک خودرو و وسایط نقلیه، دیگر محصولات صادراتی ایران به اوراسیاست.کارشناسان معتقدند می‌توان با همکاری این شش‌کشور در توسعه و بهره‌برداری از کریدور شمال و جنوب و توسعه سیستم حمل‌و‌نقل در ایران به تجارت 20 تا 30 میلیارد دلاری نیز چشم دوخت، هر چند که اتابک، وزیر صمت می‌گوید: به‌دنبال تجارت 10 میلیارد دلاری درآینده‌ای نزدیک است.چندی پیش بودکه برای توسعه ارزآوری ازاوراسیا وبه گفته هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان، موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا به تصویب شورای نگهبان رسید و باید این موافقت‌نامه در اوایل سال آینده اجرایی شود.این در‌حالی است که روند توافق بین شش کشور از سال 1398 شروع شد و در همان سال توافق‌نامه تجارت‌ترجیحی بین طرفین امضا شد؛بااین‌حال دردوسال اخیراین توافق همچنان درمجالس کشورهای عضوموردمداقه قرارگرفت.
سرانجام پس از تصویب این توافق‌نامه در مجالس کشورهای عضو، نهایتا در دوم دی‌ماه امسال نمایندگان مجلس در جلسه علنی، کلیات و جزئیات گزارش کمیسیون اقتصادی درموردلایحه موافقت‌نامه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران واتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو آن را تصویب کردند.درتاریخ هفتم دی‌ماه، سران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در نشست شورای عالی این اتحادیه در شهرسن‌پترزبورگ روسیه،با اعطای موقعیت ناظر به جمهوری اسلامی ایران موافقت کردند.
جزئیات صادرات کالاهای ایرانی به اوراسیا
روسیه با خرید دو میلیون و ۱۰۷ هزار تن کالا به ارزش ۸۸۹ میلیون و ۳۷۹ هزار دلار،مقصد49.2درصد وزن و 54.5درصد ارزش کالاهای صادره به اوراسیا بوده که صادرات ما با این کشور نسبت به مدت مشابه با رشد 15.4درصدی در وزن و 16.8درصدی در ارزش همراه بوده است.
ارمنستان با خرید یک میلیون و ۷۱۸ هزار تن کالا از ایران، مقصد 40.1درصد وزن و 24.7درصد ارزش کالاهای صادره به این اتحادیه بوده که صادرات کشورمان به این کشور نسبت به مدت مشابه 56.5درصد در وزن و 20.7درصد در ارزش رشد را نشان داده است.
قزاقستان به‌عنوان سومین مقصد، خریدار9.1درصد وزن و ۱۴درصد ارزش کالاهای صادراتی ایران به این اتحادیه بود که ۳۹۰ هزار و ۴۶۲ تن کالای ایرانی به ارزش ۲۲۷ میلیون و ۵۰۰هزار دلار را وارد کرده که این میزان نسبت به ۱۰ ماهه پارسال با رشد 1.4درصدی در وزن و 38.7درصدی در ارزش همراه بوده است.
قرقیزستان باخرید ۴۹هزارو۴۰۰تن کالای‌ایرانی به‌ارزش ۹۵میلیون و۳۲۲هزاردلار،رشد 5.2درصدی دروزن و 45.7درصدی در ارزش را تجربه کرده و خریدار 1.2درصد وزن و 5.8درصد صادرات کالاهای ایرانی به اتحادیه اوراسیا بوده است. بلاروس با خرید ۱۷ هزار تن کالا از ایران به ارزش ۱۶میلیون و۵۶۵ هزاردلار، به‌رغم رشد 2.3درصدی در وزن، کاهش 3.3درصدی در ارزش کالاهای صادراتی ایران به این کشور را داشتیم. سهم وزنی صادرات ایران به بلاروس 0.4درصد کل وزن کالاهای صادره به اتحادیه اوراسیا و سهم یک درصدی از ارزش کل کالاهای ایرانی صادر شده به این اتحادیه بوده است.
امین محمودی - گروه اقتصاد
