«جام‌جم» گمانه زنی‌ها در خصوص تحریف نام «خلیج‌فارس» توسط دونالد ترامپ را بررسی کرد
پروژه از پیش شکست خورده
اظهارات مبهم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، درباره اعلام «خبری بزرگ» در سفر هفته آینده‌اش به منطقه، موجی ازگمانه‌زنی‌ها را به وجود آورد.در همین راستا انتشارگزارشی از خبرگزاری آسوشیتدپرس که مدعی شدترامپ قصددارد نام تاریخی«خلیج‌فارس»رابه«خلیج عربی»تغییر دهد،خشم و غیرت ملی رادرایران برانگیخت.
آسوشیتدپرس به نقل از دو مقام ناشناس آمریکایی گزارش داد که دونالد ترامپ در جریان سفر خود به عربستان سعودی، قطر و امارات عربی متحده قصد دارد سیاست رسمی آمریکا را به استفاده از نام جعلی «خلیج عربی» به‌جای خلیج‌فارس تغییر دهد. این ادعا در حالی مطرح شد که خلیج‌فارس با قدمتی چند هزار ساله از دوران هخامنشیان تا امروز، در اسناد تاریخی، نقشه‌های جهانی و قطعنامه‌های سازمان ملل (مانند سند ۱۹۷۵) به‌عنوان تنها نام رسمی این پهنه آبی شناخته می‌شود. همچنین اسناد تاریخی، از نقشه‌های بطلمیوس تا قطعنامه‌های سازمان ملل، نشان می‌دهد خلیج‌فارس تنها نام رسمی این منطقه بوده است. گمانه‌زنی در این خصوص در شرایطی منتشر شد که مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان و رم در جریان است و تنش‌های منطقه‌ای، مانند درگیری‌های هند و پاکستان، توجهات جهانی را به خاورمیانه جلب کرده است. آسوشیتدپرس مدعی شد که این تصمیم برای جلب حمایت مالی و سیاسی کشورهای عربی و تقویت روابط اقتصادی با آنها طراحی شده است. این ادعا یادآور اقدام جنجالی‌ترامپ در ژانویه ۲۰۲۵بود که نام«خلیج مکزیک»را به«خلیج آمریکا» تغییر داد و با اعتراض مکزیک و انتقاد جهانی مواجه شد.
رسوایی بیشتر کاخ سفید در پی حمله به هویت ایرانی
خبر ادعایی آسوشیتدپرس مانند جرقه‌ای بود که غیرت ملی ایرانیان را شعله‌ور کرد. شبکه‌های اجتماعی به سرعت به میدان دفاع از هویت خلیج‌فارس تبدیل شد؛ چرا که مشخص شد خصومت آمریکا نه صرفا با حاکمیت مردمی جمهوری اسلامی که با هویت ایرانیان گره خورده است. در همین زمینه مقامات رسمی کشورمان نیز نسبت به این تحریف احتمالی واکنش نشان دادند. دکترمحمدباقر قالیباف در صفحه شخصی خود در فضای مجازی با انتشار چند تصویر تاریخی از خلیج‌فارس نوشت: «از کتابخانه مجلس خواستم چند نقشه تاریخی خلیج‌فارس را که در بایگانی موجود است، منتشر کنند. گفتند این‌قدر زیاد است که به هر کدام از سیاستمداران متوهم چند نسخه می‌رسد. شاید کفش و لباس با دلار و درهم خریدنی باشد ولی تاریخ و جغرافیا خریدنی نیست، عرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری.»
سید‌عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان نیز نوشت: خلیج‌فارس مانند بسیاری از نام‌های جغرافیایی، ریشه عمیق در تاریخ بشر دارد. ایران هرگز به استفاده از نام‌هایی مانند دریای عمان، اقیانوس هند، دریای عرب یا دریای سرخ اعتراضی نداشته است. استفاده از این نام‌ها به معنای مالکیت هیچ ملت خاصی نیست، بلکه نشان‌دهنده احترام مشترک به میراث جمعی بشریت است.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: در مقابل، اغراض سیاسی برای تغییر نام تاریخی خلیج‌فارس، نشان‌دهنده نیت خصمانه علیه ایران و مردم آن است و به شدت محکوم می‌شود. چنین اقدامات مغرضانه‌ای، توهین به همه ایرانیان، صرف نظر از پیشینه یا محل اقامت آنهاست. اغراض سیاسی برای تغییر نام تاریخی خلیج‌فارس، توهین به همه ایرانیان،
صرف نظر از پیشینه یا محل اقامت آنهاست. وی ابراز امیدواری که شایعات مضحکی که در مورد نام خلیج‌فارس وجود دارد، چیزی بیش از یک کمپین دروغ‌پراکنی توسط افراد «همیشه جنگ‌طلب» برای خشمگین کردن ایرانیان در سراسر جهان و تحریک آنها نباشد.
عراقچی تاکید کرد: مطمئنم که رئیس‌جمهور آمریکا می‌داند که نام خلیج‌فارس قرن‌ها قدمت دارد و توسط همه نقشه‌نگاران و نهادهای بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است و حتی تا همین اواخر دهه ۱۹۶۰ توسط همه رهبران منطقه در مکاتبات رسمی خود استفاده می‌شد.
وی با بیان این‌که هرگونه اقدام کوته‌بینانه در این زمینه هیچ اعتبار یا اثر قانونی یا جغرافیایی نخواهد داشت، گفت: این اقدام خشم همه ایرانیان از هر قشر و عقیده سیاسی در ایران، ایالات متحده و سراسر جهان را به دنبال خواهد آورد.فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در صفحه شخصی خود در شبکه ایکس نوشت: «خلیج‌فارس» فقط یک نام جغرافیایی نیست، بخشی از هویت تاریخی ملت ایران است.
وی اضافه کرد: کسانی که به دنبال تغییر نام «خلیج‌فارس» هستند، تاریخ چندهزارساله ایران را درک نکرده‌اند. این تحرکات بی‌حاصل، بیش از آن‌که ما را تحریک کند، بی‌اعتباری شما را آشکار می‌کند.
انگیزه‌ها و پیامدهای یک ادعا
ادعای تغییر نام خلیج‌فارس در شرایطی مطرح شد که مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در مرحله‌ای حساس قرار دارد و تنش‌های منطقه‌ای، مانند درگیری‌های هند وپاکستان،خاورمیانه را به کانون توجهات جهانی تبدیل کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند این ادعا تلاشی از سوی ترامپ برای جلب حمایت مالی کشورهای عربی بوده که سال‌هاست برای ترویج نام جعلی «خلیج عربی» لابی می‌کنند. این اقدام همچنین می‌تواند بخشی از استراتژی فشار بر ایران در مذاکرات هسته‌ای باشد.
با این حال، واکنش یکپارچه مردم و مقامات ایران بار دیگر نشان داد که خلیج‌فارس نه‌تنها یک نام جغرافیایی، بلکه نمادی از هویت، تاریخ و اقتدار ملی است. سابقه اقدامات جنجالی‌ترامپ، مانند تغییر نام خلیج مکزیک، گمانه‌ها در خصوص این‌که آمریکا دست به چنین اقدام توهین‌آمیزی بزند را افزایش داده است.
از منظر بین‌المللی، این جنجال ممکن است بر مذاکرات هسته‌ای تأثیر بگذارد. مقامات کشورمان که با هوشیاری در برابر تناقضات آمریکا (مانند مواضع دوگانه آمریکا درباره غنی‌سازی) مذاکره می‌کنند، احتمالا این ادعا را به‌عنوان نشانه‌ای جدید از غیرقابل‌اعتماد بودن طرف مقابل تلقی خواهند کرد.
خلیج‌فارس؛ خط قرمز ایران
ادعای آسوشیتدپرس درباره تصمیم ترامپ برای تغییر نام خلیج‌فارس به «خلیج عربی» مانند جرقه‌ای بود که غیرت ملی ایرانیان را شعله‌ور کرد. از خروش مردم در شبکه‌های اجتماعی تا بیانیه‌های قاطع مقامات، ایرانیان بار دیگر نشان دادند که خلیج‌فارس نه‌فقط یک نام، بلکه بخشی از هویت و عزت ملی آنهاست. با این حال ایران با اقتدار وهوشیاری از حقوق و هویت خود دفاع خواهد کرد. از دونالد ترامپ مانند بسیاری از حکام ستمگر جهان جز نامی به ننگ باقی نمی‌ماند اما خلیج‌فارس، همان‌گونه که هزاران سال بوده، همیشه خلیج‌فارس خواهد ماند.
عبدالرضا هادی‌زاده نائینی - دبیر گروه سیاسی
رسوایی بیشتر کاخ سفید در پی حمله به هویت ایرانی
خبر ادعایی آسوشیتدپرس مانند جرقه‌ای بود که غیرت ملی ایرانیان را شعله‌ور کرد. شبکه‌های اجتماعی به سرعت به میدان دفاع از هویت خلیج‌فارس تبدیل شد؛ چرا که مشخص شد خصومت آمریکا نه صرفا با حاکمیت مردمی جمهوری اسلامی که با هویت ایرانیان گره خورده است. در همین زمینه مقامات رسمی کشورمان نیز نسبت به این تحریف احتمالی واکنش نشان دادند. دکترمحمدباقر قالیباف در صفحه شخصی خود در فضای مجازی با انتشار چند تصویر تاریخی از خلیج‌فارس نوشت: «از کتابخانه مجلس خواستم چند نقشه تاریخی خلیج‌فارس را که در بایگانی موجود است، منتشر کنند. گفتند این‌قدر زیاد است که به هر کدام از سیاستمداران متوهم چند نسخه می‌رسد. شاید کفش و لباس با دلار و درهم خریدنی باشد ولی تاریخ و جغرافیا خریدنی نیست، عرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری.»
سید‌عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان نیز نوشت: خلیج‌فارس مانند بسیاری از نام‌های جغرافیایی، ریشه عمیق در تاریخ بشر دارد. ایران هرگز به استفاده از نام‌هایی مانند دریای عمان، اقیانوس هند، دریای عرب یا دریای سرخ اعتراضی نداشته است. استفاده از این نام‌ها به معنای مالکیت هیچ ملت خاصی نیست، بلکه نشان‌دهنده احترام مشترک به میراث جمعی بشریت است.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: در مقابل، اغراض سیاسی برای تغییر نام تاریخی خلیج‌فارس، نشان‌دهنده نیت خصمانه علیه ایران و مردم آن است و به شدت محکوم می‌شود. چنین اقدامات مغرضانه‌ای، توهین به همه ایرانیان، صرف نظر از پیشینه یا محل اقامت آنهاست. اغراض سیاسی برای تغییر نام تاریخی خلیج‌فارس، توهین به همه ایرانیان،
صرف نظر از پیشینه یا محل اقامت آنهاست. وی ابراز امیدواری که شایعات مضحکی که در مورد نام خلیج‌فارس وجود دارد، چیزی بیش از یک کمپین دروغ‌پراکنی توسط افراد «همیشه جنگ‌طلب» برای خشمگین کردن ایرانیان در سراسر جهان و تحریک آنها نباشد.
عراقچی تاکید کرد: مطمئنم که رئیس‌جمهور آمریکا می‌داند که نام خلیج‌فارس قرن‌ها قدمت دارد و توسط همه نقشه‌نگاران و نهادهای بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است و حتی تا همین اواخر دهه ۱۹۶۰ توسط همه رهبران منطقه در مکاتبات رسمی خود استفاده می‌شد.
وی با بیان این‌که هرگونه اقدام کوته‌بینانه در این زمینه هیچ اعتبار یا اثر قانونی یا جغرافیایی نخواهد داشت، گفت: این اقدام خشم همه ایرانیان از هر قشر و عقیده سیاسی در ایران، ایالات متحده و سراسر جهان را به دنبال خواهد آورد.فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در صفحه شخصی خود در شبکه ایکس نوشت: «خلیج‌فارس» فقط یک نام جغرافیایی نیست، بخشی از هویت تاریخی ملت ایران است.
وی اضافه کرد: کسانی که به دنبال تغییر نام «خلیج‌فارس» هستند، تاریخ چندهزارساله ایران را درک نکرده‌اند. این تحرکات بی‌حاصل، بیش از آن‌که ما را تحریک کند، بی‌اعتباری شما را آشکار می‌کند.
انگیزه‌ها و پیامدهای یک ادعا
ادعای تغییر نام خلیج‌فارس در شرایطی مطرح شد که مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در مرحله‌ای حساس قرار دارد و تنش‌های منطقه‌ای، مانند درگیری‌های هند وپاکستان،خاورمیانه را به کانون توجهات جهانی تبدیل کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند این ادعا تلاشی از سوی ترامپ برای جلب حمایت مالی کشورهای عربی بوده که سال‌هاست برای ترویج نام جعلی «خلیج عربی» لابی می‌کنند. این اقدام همچنین می‌تواند بخشی از استراتژی فشار بر ایران در مذاکرات هسته‌ای باشد.
با این حال، واکنش یکپارچه مردم و مقامات ایران بار دیگر نشان داد که خلیج‌فارس نه‌تنها یک نام جغرافیایی، بلکه نمادی از هویت، تاریخ و اقتدار ملی است. سابقه اقدامات جنجالی‌ترامپ، مانند تغییر نام خلیج مکزیک، گمانه‌ها در خصوص این‌که آمریکا دست به چنین اقدام توهین‌آمیزی بزند را افزایش داده است.
از منظر بین‌المللی، این جنجال ممکن است بر مذاکرات هسته‌ای تأثیر بگذارد. مقامات کشورمان که با هوشیاری در برابر تناقضات آمریکا (مانند مواضع دوگانه آمریکا درباره غنی‌سازی) مذاکره می‌کنند، احتمالا این ادعا را به‌عنوان نشانه‌ای جدید از غیرقابل‌اعتماد بودن طرف مقابل تلقی خواهند کرد.
خلیج‌فارس؛ خط قرمز ایران
ادعای آسوشیتدپرس درباره تصمیم ترامپ برای تغییر نام خلیج‌فارس به «خلیج عربی» مانند جرقه‌ای بود که غیرت ملی ایرانیان را شعله‌ور کرد. از خروش مردم در شبکه‌های اجتماعی تا بیانیه‌های قاطع مقامات، ایرانیان بار دیگر نشان دادند که خلیج‌فارس نه‌فقط یک نام، بلکه بخشی از هویت و عزت ملی آنهاست. با این حال ایران با اقتدار وهوشیاری از حقوق و هویت خود دفاع خواهد کرد. از دونالد ترامپ مانند بسیاری از حکام ستمگر جهان جز نامی به ننگ باقی نمی‌ماند اما خلیج‌فارس، همان‌گونه که هزاران سال بوده، همیشه خلیج‌فارس خواهد ماند.
عبدالرضا هادی‌زاده نائینی - دبیر گروه سیاسی
