عراق در محور جنوبی (خوزستان) با سه تلاش حمله خود را سازماندهی کرد. در منطقه شمال خوزستان با هدف اشغال شهرهای شوش- دزفول- اندیمشک و قطع ارتباط استان از طریق شمال آن با بقیه کشور. در منطقه میانی با هدف اشغال بستان- سوسنگرد و در نهایت اهواز بعنوان مرکز استان خوزستان. در منطقه جنوبی با هدف اشغال شهرهای خرمشهر- آبادان- ماهشهر و ... و تسلط بر رودخانه اروندرود و سواحل خلیج‌فارس تا خور موسی.با نگاهی به هدف‌گذاری عراق به‌نظر می‌رسد از مهم‌ترین اهداف عراق در جنگ، اشغال خوزستان و در اشغال خوزستان نیز مهم‌ترین هدف اشغال اهواز بوده است. لذا تلاش عراق در جبهه میانی مهم‌ترین و اصلی‌ترین تلاش است که در صورت موفقیـت، برای تحقـق همه اهداف خود تا حد بسیار زیادی امیـدوار می‌شد و اگر شکست می‌خورد در تحقق کل هدف ناکام و ناامید می‌گردید.لذا مقاومت صورت گرفته در محور میانی و جلوگیری از رسیدن دشمن به هدف‌های از قبل تعیین شده در زمان مقرر باعث شد کل سرنوشت جنگ تحت تأثیر این مقاومت قرار گیرد.بنابراین اصرار عراق در اشغال شهرهای بستان و سوسنگرد و حرکت به سمت اهواز بی‌دلیل نبوده و این‌که بستان و سوسنگرد در چند نوبت اشغال یا محاصره شده و توسط رزمندگان آزاد گردیده، بیانگر اهمیت این مهم برای دو طرف جنگ است.هر چند مقاومت در سایر محورها بخصوص در محور خرمشهر اهمیت فراوانی دارد لیکن عدم موفقیت دشمن در محور بستـان- سوسنگرد- اهواز و مقاومت‌های صورت پذیرفتـه نقش بارز و تعیین‌کننده‌ای در شکست طرح دشمن جهت اشغال اهواز به عنوان مرکز استان داشته است. زیرا درصورتی که دشمن موفق به اشغال اهواز می‌شد چه بسا مقاومت در خرمشهر و آبادان آن شرایط و معنای عینی خود را پیدا نمی‌کرد.
   
سوسنگرد؛ شهر عاشقان شهادت
شهرستان مرزی دشت آزادگان شامل بخش‌های هویزه و بستان با مرکزیت شهر سوسنگرد در ۵۵ کیلومتری غرب اهواز واقع است و تا بستان ۳۰ کیلومتر و تا مرز چزابه ۵۵ کیلومتر فاصله دارد. رودخانه کرخه از شمال آن می‌گذرد و شعبه‌ای از کرخه به نام «رودخانه نیسان» از داخل شهر عبور می‌کند و شهر را به دو قسمت تقسیم می‌کند.بر اساس سرشماری سال ۱۳۵۵ دشت آزادگان ۱۴ هزار نفر جمعیـت داشته است. مردم این شهر عرب زبان و شیعه مذهب بوده و شغل عمده مردم آن کشاورزی هستند.با پیروزی انقلاب اسلامی، رژیم بعث عراق کوشید تا با فعال کردن دستگاه تبلیغاتی و القای افکار پان‌عربیسم و ارسال پول و سلاح و همچنین انجام عملیات‌های مین‌گذاری و انفجار پل‌ها و مراکز شهری و با استفاده از نارسایی‌های موجود در منطقه، وضعیت نامطلوب امنیتی و سیاسی برای نظام اسلامی‌مان ایجاد کند که با درایت و مقاومت مردم ولایت مدار و انقلابی منطقه دشت آزادگان ناکام ماند.محور چزابه- بستان- سوسنگرد- حمیدیه به اهواز از مهم‌ترین محورهای تجاوز دشمن بعثی برای تصرف اهواز و سپس اشغال خوزستان بود که صدام به لشکر قدرتمند ۹ زرهی عراق مأموریت اشغال سوسنگرد و تصرف اهواز را (به همراه لشکر ۵عراق از محور طلائیه- پادگان حمید) واگذار کرد.حماسه‌های مقاومت رزمندگان اسلام در سوسنگرد موجب تقویت و ساماندهی مردمی و نظامی در سایر جبهه‌های جنوب خوزستان و نیز ناکامی دشمن در این جبهه گردید و بدین ترتیب طرح صدام برای اشغال خوزستان به شکست انجامید. مهم‌ترین جبهه‌های این منطقه بستان- سوسنگرد- چزابه- دهلاویه- ارتفاعات ا... اکبر و هویزه بود.حماسه‌ها و رشادت‌های بی‌نظیر رزمندگان سلحشور اسلام متشکل از دریادلان بسیجی، ارتش قهرمان، سپاهیان سلحشور، جهادگران پرتلاش و غیورمردان ستاد جنگ‌های نامنظم سبب گردید سوسنگرد به «شهر عاشقان شهادت» معروف شود.
   
این همه عملیات
جبهه سوسنگرد از مناطق نادری است که بیشترین عملیات در آن صورت پذیرفت. برخی از آنها عبارت است از:
۱) عملیات «شبیخون» شهید غیور اصلی (1359.7.9)
۲) عملیات آزادسازی و شکست حصر سوسنگرد (1359.8.26)
۳) عملیات نصر (1359.10.16)
۴) عملیات امام مهدی(عج) (1359.12.26)
۵) عملیات امام علی(ع) (1360.02.31)
۶) عملیات شهید چمران (طراح 1360.05.05)
۷) عملیات شهیدان رجایی و باهنر (کرخه نور1360.06.10)
۸) عملیات شهید مدنی (1360.6.26)
۹) عملیات طریق‌القدس (1360.9.8)
۱۰) عملیات امیرالمؤمنین(ع) (چزابه 1360.12.1)
حماسه‌های جاویدان «هویزه» و «چزابه» نیز با ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود در این منطقه صورت پذیرفت.
   
تربیت ده‌ها نفر از فرماندهان جنگ 
از درون این جبهه حداقل ۴۰-۵۰ نفر از فرماندهان و مدیران برجسته آینده جنگ و کشور برخاستند که نقش اساسی در مدیریت دفاع‌مقدس و کشور داشتند. برخی از آنها که به درجه رفیع شهادت در دیگر جبهه‌ها نائل آمدند عبارتند از: مصطفی چمران- نورعلی شوشتری- مهدی زین‌الدین- حسن آبشناسان- اسماعیل دقایقی- علی ‌هاشمی- سیدهاشم ساجدی- محمد طرحچی- ذبیح‌ا... عاصی‌زاده- بهروز غلامی- حسین علم‌الهدی-رمضانعلی قصاب‌زاده-غلامحسین برونسی- علیرضا خیاط‌ویس- مرتضی یاغچیان- علی تجلایی- علیرضا نوری-حمید رمضانی-سعید شجاعی-سروان ایرج رستمی-مسعود تجویدی-محمدحسن نظرنژاد(بابانظر)- مسعود منفرد نیاکی- مرحوم محمد خستو و مرحوم محمد باقر خوشنویسان.از ۷ فرمانده سپاه سوسنگرد در دوران جنگ شش نفر در دفاع‌مقدس به شهادت رسیدند؛ شهیدان حبیب‌ا... شریفی، محمدرضا پورکیان، حمید معینیان؛ غلامحسین بسطامی؛ اسماعیل دقایقی و علی‌هاشمی.