سوئد و فنلاند، دو کشور شمال اروپا که پس از چندین‌دهه عدم تعهد نظامی،همزمان با تهاجم روسیه به اوکراین به پیمان ناتو پیوستند، درهراس از جنگی قریب‌الوقوع با روسیه به‌سر می‌برند. درهمین‌راستا، دولت سوئد در بیانیه مفصلی که در‌قالب یک کتابچه و ارسال آن به 5.2میلیون نفر از شهروندانش، آنها را تشویق می‌کند تا خود را برای این شرایط احتمالی آماده کنند. به عبارت بهتر، سایه جنگ بر استکهلم پس از دهه‌ها سنگینی می‌کند. بسیاری از استراتژیست‌ها و سیاستمداران سوئدی نسبت به عوارض و تبعات عضویت این کشور در ناتو هشدار داده بودند اما در نهایت چنین‌تصمیمی از سوی دولت و پارلمان این کشور اروپایی اتخاذ شد.در همین‌زمان، دولت فنلاند نیز وب‌سایتی شامل توصیه‌های مشابه ایمنی برای آمادگی شهروندانش در زمان حمله احتمالی روسیه راه‌اندازی کرده است. استکهلم از زمان آغاز جنگ اوکراین در۲۴فوریه ۲۰۲۲ تاکنون به‌طور مداوم مردم خود را به آماده‌سازی ذهنی و لجستیکی برای احتمال وقوع جنگ، با توجه به نزدیکی جغرافیایی با روسیه، ترغیب کرده است. کتابچه توزیع‌شده در سوئد که با عنوان «اگر بحران یا جنگ شد» توسط ستاد فوریت‌های مدنی سوئد منتشر شده است، حاوی توصیه‌های عملی برای مقابله با بحران‌هایی مانند جنگ، بلایای طبیعی یا حملات سایبری است. این نسخه به‌روزشده از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون پنج‌بار ارسال شده است. این سند ۳۲صفحه‌ای با استفاده ازتصاویر ساده، تهدیدهای مختلف علیه این کشور شمال اروپا را شرح می‌دهد.برای هر تهدید، یک آژیر هشدار وجود دارد: اگر آژیر به مدت ۳۰ ثانیه به صدا درآید، سپس ۱۵ ثانیه سکوت برقرار شود و این الگو برای پنج دقیقه تکرارشود، کشور درحالت هشدارحداکثری قراردارد. این راهنما به‌ویژه مواد غذایی و کالاهایی که باید ذخیره شوند را فهرست کرده، نحوه یافتن پناهگاه در صورت حمله هوایی را توضیح می‌دهد و بیان می‌کند هنگام تخلیه مکان باید این چیزها را به همراه داشت: آب، غذا، دارو، رادیو با باتری یا خورشیدی، لباس گرم، پول نقد، نقشه، قطب‌نما، اسناد مهم و ...
وقتی نسخه قبلی را در سال ۲۰۱۸ به خانه‌ها ارسال کردند، این موضوع سرخط خبرها شد، زیرا نخستین‌بار از سال ۱۹۶۱ یعنی از زمان اوج جنگ سرد بود که چنین کتابچه‌ای برای ساکنان سوئد ارسال می‌شد. 
میکائل فریسل، مدیر ستاد فوریت‌های مدنی سوئد در بیانیه‌ای گفت: «وضعیت امنیتی، جدی است و همه ما باید انعطاف‌پذیری خود را تقویت کنیم تا بتوانیم با بحران‌ها و در‌نهایت، جنگ روبه‌رو شویم.»
براساس گزارش یورونیوز، در سوئد، همه شهروندان ۱۶ تا ۷۰ ساله موظفند در دفاع کلی از کشور شرکت کرده و در صورت وقوع جنگ یا تهدید جنگی خدمت کنند.دولت فنلاند نیز که مرزی1340 کیلومتری باروسیه دارد،یک پایگاه اینترنتی با توصیه‌هایی برای آماده‌سازی درمواقع بحران راه‌اندازی کرد.این وبسایت طیفی گسترده ازتهدیدها ازجمله پاندمی، حمله سایبری، اختلال درسامانه‌های پرداخت، بلایای‌طبیعی‌وهمچنین درگیری نظامی راپوشش می‌دهد.این وبسایت شامل زیرعنوان‌هایی مانند «کجا می‌توانم پناه بگیرم؟»، «چه‌چیزهایی باید به پناهگاه‌های محافظت مدنی ببرم؟» و «در‌صورت لزوم تخلیه، چه‌کاری باید انجام داد؟» است. 
این مسأله نشان‌دهنده جدیت، سطح و عمق تهدیدات جاری در اسکاندیناوی و افزایش احتمال جنگ در این حوزه جغرافیایی است. این مسأله، قطعا بسیاری از معادلات اقتصادی، سیاسی و رفاهی در سوئد و فنلاند را تحت تأثیر سوء خود قرار خواهد داد. 
درنهایت این‌که پایان احتمالی جنگ اوکراین باواسطه‌گری ترامپ ودولت آمریکا، به‌معنای پایان تنش‌هامیان روسیه واروپا نخواهد بود. کماکان کانون‌های بالقوه منازعه و بحران دیگری نیز وجود دارد که یکی از آنها اسکاندیناوی است. 

سید‌سجاد واعظ لیواری | کارشناس حوزه بین‌الملل