عوامل ایجاد وحدت بین مسلمانان
عید شریف مبعث بهانه بسیار معقول و مطلوبی است تا مسأله وحدت را میان مسلمانان جهان تقویت کنیم و روی این موضوع تاکید داشته باشیم. یکی از دلایلی که با شنیدن نام مبعث به یاد وحدت و اتحاد مسلمان می‌افتیم این است که بین مذاهب و فرقه‌های اسلامی نقاط مشترکی همچون توحید، خداشناسی، نبوت، قرآن و بسیاری عناصر مهم دیگر وجود دارد.
عید مبعث ازچند جهت می‌تواند نقطه اتحادی برای مسلمانان باشد؛ نکته اول این است که مسلمانان بر موضوع نبوت اتفاق نظر دارند و همگی معتقدیم خداوند متعال، حضرت محمد(ص)را برای هدایت مردم فرستاده است. خصوصیات اخلاقی و خاتم بودن حضرت از نکات مهمی است که تمامی مسلمانان جهان از آن آگاه هستند و در قرآن کریم به‌طور صریح و آشکار مسأله خاتمیت مطرح شده است. لذا تمامی مسلمانان می‌دانند و باور دارند که بعد از پیامبر اسلام، پیامبر دیگری نخواهیم داشت.
نکته دیگری که وجه اشتراک مسلمانان درخصوص شخصیت پیامبر اسلام است، این بوده که پیامبر در حیات مبارک خود آشکارا مسلمانان را به اتحاد فراخوانده‌اند؛ در این مورد هم پیروان مذاهب شیعه و سنی نقل می‌کنند که پیامبر فرمودند: «هرکس فریاد دادخواهی مظلومی را که از مسلمانان یاری می‌طلبد بشنود اما به یاری آن مظلوم برنخیزد، مسلمان نیست.» که این نشان از این دارد که پیامبر امت مسلمان را با یک نگاه می‌نگریسته است.
عنصر دیگر نیز این است که تمام اولیا و امامان فرقه های اسلامی در روایات و تفاسیری که نقل کردند، روی مسأله وحدت تاکید داشتند و به آن اشاره کردند و اصل محور نگاه آنان وحدت‌بخشی بین مسلمانان بوده است. برای نمونه می‌توان به اقدام بسیار زیبای حضرت آیت‌ا... العظمی سیدحسین بروجردی(ره) اشاره کرد که از مراجع بزرگ اسلامی بودند و از نظر علمی و اخلاقی و نوع نگاه به امت اسلام، یکی از کم‌نظیرهای جامعه مسلمانان به‌شمار می‌روند. ایشان در زمان حیات خود مکاتبات و مراوداتی با جامعه‌الازهر مصر (این جامعه به‌عنوان نماینده و محور علمی و فتوایی اهل سنت در مصر مستقر است) داشتند و پیرو آن بزرگان الازهر به این جمع‌بندی رسیدند که مذهب شیعه یکی از مذاهب رسمی پنج‌گانه مسلمانان است و این موضوع را رسما اعلام کردند. این نشان می‌دهد که اقدام یک عالم شیعی در خوشنام‌کردن و تبیین یک معنا و موضوع بسیار مهم است و به تقویت وحدت بین مسلمانان منجر شده و انجام چنین اموری روی جهان اسلام تأثیر مثبت فراموش‌نشدنی دارد و باعث کمرنگ شدن درگیری‌ها بین مذاهب و فرق مختلف می‌شود. پذیرش موضوع مبعث موجب می‌شود اتفاقات مثبتی از نظر فرهنگی و اجتماعی بین مسلمانان رقم بخورد. از گذشته، دشمنان اسلام و مسلمین حربه‌هایی برای آسیب‌رساندن به مسلمانان در دست داشتند و یکی از این حربه‌ها که ضربه‌های بزرگ و جبران‌ناپذیری به مسلمانان وارد کرد، ایجاد تفرقه بود. با این تفرقه‌اندازی کشتارهای بزرگی (جسمی، روحی و روانی) در طول تاریخ بین شیعه و سنی اتفاق افتاد که هر دو با یک نیت و اراده مقدس و نگاهی عبادی به یکدیگر آسیب می‌زدند که در نهایت جز زیان‌رساندن به طرفین سودی نداشت. زمانی که صحبت از تأثیرات فرهنگی ــ اجتماعی مثبت بین مسلمانان می‌شود منظور این است که مبعث راه و مسیری ایجاد می‌کند که این کشتارها آرام‌آرام کمرنگ شوند و اتحاد و وحدت شکل گیرد. البته در دنیای امروز کشتار اعتقادی نیز در شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای در حال شکل‌گیری است که نیاز به توجه دارد و باید با تقویت اتحاد بین مسلمانان در مقابل آن ایستادگی کنیم و مبعث می‌تواند به‌عنوان نمادی بیدارگر برای مسلمانان باشد و تأثیرات فرهنگی روی امت پیرو آن بگذارد. یکی از این تأثیرات فرهنگی این است که مسلمانان از ابزارهای فرهنگی که در اختیار دارند به صورت یکسان علیه دشمن استفاده کنند. بنابراین باید مسلمانان با یک نگاه درست و صحیح به مسأله مبعث بنگرند و با توجه به آن، در جنگ‌های فیزیکی و مجازی و... به سوی اتحاد بین گروه‌ها و طوایف مسلمان حرکت کنند. یکی از مسائل مهمی که در بحث مبعث می‌توان به‌عنوان محور روی آن تاکید داشت، عوامل ایجاد وحدت بین مسلمانان است. وحدت فقط با گفتار ایجاد نمی‌شود، بلکه در مقام عمل نیز باید گام‌هایی برای آن برداشت تا مسلمانان به آن معرفت و آگاهی مهم و وسیع دست یابند. چند مبحث مهم به‌عنوان عوامل ایجاد وحدت بین مسلمان مطرح است؛ یکی از این عوامل، روشنگری و تبیین بزرگان جهان اسلام است که این صاحبان اندیشه بایستی در یک خط معین در مقام تبیین فواید وحدت بین مردم پیش بروند و به‌دنبال تبیین صحیح منافع وحدت‌آفرین در جهان اسلام باشند. عامل دیگر، روشنگری و معرفت‌زایی است که بایستی عالمان شیعه و سنی روی آن تاکید داشته باشند. البته منظورازعالمان فقط روحانیون نیست، بلکه افراد تأثیرگذاری که قدرت جهاد تبیین دارند، مدنظر است که درهرصنفی این قبیل افراد را داریم. عامل دیگر نیز، اجتماع مسلمانان روی رهبری واحد جهان اسلام است که مسأله‌ای بسیار مهم است.چنانچه امروزه در موضوع فلسطین، رهبری واحد حضرت آیت‌ا...العظمی خامنه‌‌ای(حفظه ا...)توانسته به مقدار زیادی روی مسلمانان سراسر جهان تأثیرگذار باشد و شاهد این هستیم که دفاع از مظلومان فلسطین در کشورهای اروپایی وحتی بین غیرمسلمانان نیز جایگاهی پیدا کرده است.رهبری واحد می‌تواند چنین تأثیرات مثبت و عظیمی روی جهان اسلام بگذارد؛ بنابراین همان‌طور که در مبعث معتقدیم رهبری واحد، پیامبر خاتم بوده امروز هم در جهان اسلام باید به طرف تقویت رهبری واحد که همان ولایت‌فقیه است،حرکت کنیم. علاوه بر تمام عوامل یادشده، محور دیگری که روی آن تاکید داریم، توجه به منافع عمومی جهان اسلام است، نه منافع شخصی افراد مسلمان. این موضوع در بحث مبعث از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا تا زمانی که مسلمانان فقط به منافع شخصی خود بیندیشند، نمی‌توانیم پیشرفت چشمگیری در جهان اسلام شاهد باشیم. زمانی که مسلمانان به منافع عمومی این امت توجه داشته باشند، می‌توان گفت مبعث به یک الگوی واحد برای پیشرفت در جهان اسلام تبدیل شده است. بنابراین زمانی که از مبعث یاد می‌کنیم باید روی عوامل یادشده اقدامات جدی صورت گیرد تا جایگاه مسلمانان در جهان تقویت شود و افراد بیشتری جذب دین مبین اسلام شوند.
حجت‌الاسلام محمدرضا دهدست - کارشناس مذهبی
نکته دیگری که وجه اشتراک مسلمانان درخصوص شخصیت پیامبر اسلام است، این بوده که پیامبر در حیات مبارک خود آشکارا مسلمانان را به اتحاد فراخوانده‌اند؛ در این مورد هم پیروان مذاهب شیعه و سنی نقل می‌کنند که پیامبر فرمودند: «هرکس فریاد دادخواهی مظلومی را که از مسلمانان یاری می‌طلبد بشنود اما به یاری آن مظلوم برنخیزد، مسلمان نیست.» که این نشان از این دارد که پیامبر امت مسلمان را با یک نگاه می‌نگریسته است.
عنصر دیگر نیز این است که تمام اولیا و امامان فرقه های اسلامی در روایات و تفاسیری که نقل کردند، روی مسأله وحدت تاکید داشتند و به آن اشاره کردند و اصل محور نگاه آنان وحدت‌بخشی بین مسلمانان بوده است. برای نمونه می‌توان به اقدام بسیار زیبای حضرت آیت‌ا... العظمی سیدحسین بروجردی(ره) اشاره کرد که از مراجع بزرگ اسلامی بودند و از نظر علمی و اخلاقی و نوع نگاه به امت اسلام، یکی از کم‌نظیرهای جامعه مسلمانان به‌شمار می‌روند. ایشان در زمان حیات خود مکاتبات و مراوداتی با جامعه‌الازهر مصر (این جامعه به‌عنوان نماینده و محور علمی و فتوایی اهل سنت در مصر مستقر است) داشتند و پیرو آن بزرگان الازهر به این جمع‌بندی رسیدند که مذهب شیعه یکی از مذاهب رسمی پنج‌گانه مسلمانان است و این موضوع را رسما اعلام کردند. این نشان می‌دهد که اقدام یک عالم شیعی در خوشنام‌کردن و تبیین یک معنا و موضوع بسیار مهم است و به تقویت وحدت بین مسلمانان منجر شده و انجام چنین اموری روی جهان اسلام تأثیر مثبت فراموش‌نشدنی دارد و باعث کمرنگ شدن درگیری‌ها بین مذاهب و فرق مختلف می‌شود. پذیرش موضوع مبعث موجب می‌شود اتفاقات مثبتی از نظر فرهنگی و اجتماعی بین مسلمانان رقم بخورد. از گذشته، دشمنان اسلام و مسلمین حربه‌هایی برای آسیب‌رساندن به مسلمانان در دست داشتند و یکی از این حربه‌ها که ضربه‌های بزرگ و جبران‌ناپذیری به مسلمانان وارد کرد، ایجاد تفرقه بود. با این تفرقه‌اندازی کشتارهای بزرگی (جسمی، روحی و روانی) در طول تاریخ بین شیعه و سنی اتفاق افتاد که هر دو با یک نیت و اراده مقدس و نگاهی عبادی به یکدیگر آسیب می‌زدند که در نهایت جز زیان‌رساندن به طرفین سودی نداشت. زمانی که صحبت از تأثیرات فرهنگی ــ اجتماعی مثبت بین مسلمانان می‌شود منظور این است که مبعث راه و مسیری ایجاد می‌کند که این کشتارها آرام‌آرام کمرنگ شوند و اتحاد و وحدت شکل گیرد. البته در دنیای امروز کشتار اعتقادی نیز در شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای در حال شکل‌گیری است که نیاز به توجه دارد و باید با تقویت اتحاد بین مسلمانان در مقابل آن ایستادگی کنیم و مبعث می‌تواند به‌عنوان نمادی بیدارگر برای مسلمانان باشد و تأثیرات فرهنگی روی امت پیرو آن بگذارد. یکی از این تأثیرات فرهنگی این است که مسلمانان از ابزارهای فرهنگی که در اختیار دارند به صورت یکسان علیه دشمن استفاده کنند. بنابراین باید مسلمانان با یک نگاه درست و صحیح به مسأله مبعث بنگرند و با توجه به آن، در جنگ‌های فیزیکی و مجازی و... به سوی اتحاد بین گروه‌ها و طوایف مسلمان حرکت کنند. یکی از مسائل مهمی که در بحث مبعث می‌توان به‌عنوان محور روی آن تاکید داشت، عوامل ایجاد وحدت بین مسلمانان است. وحدت فقط با گفتار ایجاد نمی‌شود، بلکه در مقام عمل نیز باید گام‌هایی برای آن برداشت تا مسلمانان به آن معرفت و آگاهی مهم و وسیع دست یابند. چند مبحث مهم به‌عنوان عوامل ایجاد وحدت بین مسلمان مطرح است؛ یکی از این عوامل، روشنگری و تبیین بزرگان جهان اسلام است که این صاحبان اندیشه بایستی در یک خط معین در مقام تبیین فواید وحدت بین مردم پیش بروند و به‌دنبال تبیین صحیح منافع وحدت‌آفرین در جهان اسلام باشند. عامل دیگر، روشنگری و معرفت‌زایی است که بایستی عالمان شیعه و سنی روی آن تاکید داشته باشند. البته منظورازعالمان فقط روحانیون نیست، بلکه افراد تأثیرگذاری که قدرت جهاد تبیین دارند، مدنظر است که درهرصنفی این قبیل افراد را داریم. عامل دیگر نیز، اجتماع مسلمانان روی رهبری واحد جهان اسلام است که مسأله‌ای بسیار مهم است.چنانچه امروزه در موضوع فلسطین، رهبری واحد حضرت آیت‌ا...العظمی خامنه‌‌ای(حفظه ا...)توانسته به مقدار زیادی روی مسلمانان سراسر جهان تأثیرگذار باشد و شاهد این هستیم که دفاع از مظلومان فلسطین در کشورهای اروپایی وحتی بین غیرمسلمانان نیز جایگاهی پیدا کرده است.رهبری واحد می‌تواند چنین تأثیرات مثبت و عظیمی روی جهان اسلام بگذارد؛ بنابراین همان‌طور که در مبعث معتقدیم رهبری واحد، پیامبر خاتم بوده امروز هم در جهان اسلام باید به طرف تقویت رهبری واحد که همان ولایت‌فقیه است،حرکت کنیم. علاوه بر تمام عوامل یادشده، محور دیگری که روی آن تاکید داریم، توجه به منافع عمومی جهان اسلام است، نه منافع شخصی افراد مسلمان. این موضوع در بحث مبعث از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا تا زمانی که مسلمانان فقط به منافع شخصی خود بیندیشند، نمی‌توانیم پیشرفت چشمگیری در جهان اسلام شاهد باشیم. زمانی که مسلمانان به منافع عمومی این امت توجه داشته باشند، می‌توان گفت مبعث به یک الگوی واحد برای پیشرفت در جهان اسلام تبدیل شده است. بنابراین زمانی که از مبعث یاد می‌کنیم باید روی عوامل یادشده اقدامات جدی صورت گیرد تا جایگاه مسلمانان در جهان تقویت شود و افراد بیشتری جذب دین مبین اسلام شوند.
حجت‌الاسلام محمدرضا دهدست - کارشناس مذهبی
