یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها، اطمینان از صداقت آمریکا در پیگیری مذاکرات و ارائه تضامین لازم برای اجرای تعهدات است. آیا آمریکا با صداقت به دنبال دستیابی به یک توافق است یا صرفا به دنبال اتلاف وقت و تحمیل خواسته‌های خود به ایران است؟ چگونه می‌توان از تکرار تجربه خروج یکجانبه آمریکا از برجام دردولت‌های بعدی این کشورجلوگیری کرد؟ موضوع مذاکره و دامنه آن نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ضروری است که دو طرف بر سر موضوعات مورد بحث به توافق برسند و از طرح مسائل جدید و اختلافی در جریان مذاکرات خودداری کنند. در غیر این صورت، مذاکرات به یک دور باطل تبدیل خواهد شد و نتیجه‌ای  دربر نخواهد داشت.تضامین لازم برای توافق‌نامه نیز باید به طور دقیق مشخص شود. این تضامین باید به گونه‌ای باشد که از نقض احتمالی توافق توسط هر یک از طرفین جلوگیری کند و سازوکاری برای جبران خسارات ناشی از نقض تعهدات پیش‌بینی نماید. اختیارات طرفین مذاکره‌کننده نیز باید مشخص باشد. آیا توافق حاصل‌شده توسط مذاکره‌کنندگان، نیازمند تایید کنگره و سنای آمریکا است یا امضای رئیس‌جمهور برای لازم‌الاجرا شدن آن کافی است؟ این مسأله از آن جهت اهمیت دارد که توافقی که به تایید کنگره نرسد، ممکن است در دولت‌های بعدی آمریکا مورد بازنگری قرار گیرد و از اعتبار ساقط شود. تعیین سازوکار داوری در اختلافات احتمالی و قانون حاکم بر قرارداد یا توافق‌نامه نیز از جمله مسائل مهمی است که باید در مذاکرات مورد توجه قرار گیرد. در صورت بروز اختلاف بین طرفین، چه مرجعی مسئول رسیدگی به این اختلافات خواهد بود؟ داور طرفین چه کسی خواهد بود و براساس چه قوانینی داوری خواهد کرد؟ آیا قوانین آمریکا بر این توافق حاکم خواهد بود یا قوانین بین‌المللی؟ اسناد بالادستی که مبنای مذاکرات قرار می‌گیرد، نیز باید مشخص شود. آیامذاکرات براساس برجام وقطعنامه‌های۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد انجام می‌شود یا توافق‌نامه‌های دیگری نیز در این‌خصوص دخیل خواهد بود؟ یکی دیگر از نگرانی‌های ایران، رویکرد کشورهای اروپایی در قبال توافق احتمالی بین ایران و آمریکا است. آیا آمریکا اختیار اقناع اروپایی‌ها را دارد که مکانیزم ماشه را فعال نکنند؟ نباید این‌گونه باشد که اروپایی‌ها اعلام کنند که می‌خواهند مکانیزم ماشه را اجرا کنند و بگویند که ما کاری به توافق آمریکا با ایران نداریم. با وجود این چالش‌ها، به نظر می‌رسد که ایران و آمریکا در حال حاضر بیشتر به دنبال ایجاد ساختارها و چارچوب‌های لازم برای مذاکره هستند. به عبارت دیگر، طرفین در مرحله راستی‌آزمایی قرار دارند و در تلاش‌ هستند تا از جدیت و صداقت طرف مقابل اطمینان حاصل کنند. همین که دو طرف وارد مذاکره شده‌اند و پای میز مذاکره نشسته‌اند، یک گام به جلو برای حل مشکلات و عبور از بحران محسوب می‌شود. ایران با این اقدام، از تبدیل چالش موجود به بحران جلوگیری کرده و به دنبال مدیریت آن است. در این میان، می‌توان از تئوری بازی‌ها برای تحلیل رفتار طرفین در مذاکرات استفاده کرد. اگر دو طرف به سمت یکدیگر حرکت کنند و همدیگر را تهدید کنند، نتیجه یا برد-برد خواهد بود یا برد-باخت یا باخت-باخت. اگر درگیری رخ دهد، نتیجه باخت-باخت خواهد بود. اگر هر دو طرف متوقف شوند و مذاکره کنند، نتیجه برد-برد خواهد بود اما اگر یکی از طرفین عقب‌نشینی کند، نتیجه برد-باخت خواهد بود. نتانیاهو در جایگاهی نیست که برای ایران تعیین تکلیف کند. او یک ورشکسته سیاسی، یک جنایتکار جنگی و یک نسل‌کش است که خود با بحران‌های داخلی و خارجی متعددی روبه‌رو است اما نباید از تلاش‌های او برای تاثیرگذاری بر ترامپ و لابی صهیونیستی در آمریکا غافل شد. لابی صهیونیستی در آمریکا تلاش می‌کند تا در کنگره و سنا مانع از هرگونه توافق دائمی با ایران شود. در مقابل، کشورهای عربی که در دوره برجام از مخالفین هرگونه توافق با ایران بودند. از تحرکات مذاکراتی بین ایران و آمریکا استقبال کرده‌اند. سفر وزیر دفاع عربستان به تهران و دیدار او با مقام معظم رهبری نشان‌دهنده این رویکرد است. کشورهای عربی که به دنبال حل وفصل مسائل خود با ایران هستند و روابط دوستانه‌تری را دنبال می‌کنند، تلاش می‌کنند تا مانع از وقوع جنگ در منطقه شوند. آنها معتقدند که وقوع جنگ، بیشترین ضربه را به کشورهای عربی وارد خواهد کرد و تلاش می‌کنند تا ترامپ را برای توافق یا جلوگیری از جنگ قانع کنند. چراکه می‌دانند جنگ ضررهای بسیار هنگفتی به همه این کشورها وارد خواهد کرد و ایران نه فقط متجاوزان بلکه هر نوع همدستی با آنان را پاسخ خواهد داد.

حسین کنعانی‌مقدم / تحلیلگر مسائل سیاسی